Column: Het dilemma van de moeilijkheidsgraad

Het is één van de eerste vragen die een videogame aan je voorschotelt: op welke moeilijkheidsgraad wil je het spel spelen? Het is een keuze die de ervaring met een spel kan maken of kraken. Een keuze die jouw karakter misschien meer in kaart brengt dan je zelf zou denken. Want welke moeilijkheidsgraad past eigenlijk bij jou? En wanneer wijk je van deze moeilijkheidsgraad af? Hoog tijd om eens in dit psychologische spelletje te duiken.

De moeilijkheidsgraad van een spel kan grofweg worden verdeeld in easy, medium en hard, vaak vertaald naar makkelijk, normaal en moeilijk. Menig spel voegt hier nog een vierde moeilijkheidsgraad aan toe als very hard, die soms niet bij aanvang van het spel te selecteren is. Nee, deze lijdensweg is alleen toegankelijk voor eenieder die het spel minstens al een keer op hard heeft voltooid. Vaak is elke moeilijkheidsgraad wel voorzien van een kleine toelichting, die er onderaan de streep op neerkomt dat je bij ‘makkelijk’ geen weerstand wilt tegenkomen en bij ‘moeilijk’ geen leven meer hebt. Afijn, daar komt de huis-tuin-en-keuken psychologie al om de hoek kijken!

Tenminste, wel bij mij. Ik kies eigenlijk nooit voor makkelijk. Waarom? Iemand die al meer dan twintig jaar videogames speelt kan niet komen aanzetten met makkelijk. Daarnaast neemt de begeleidende tekst van de makkelijkste moeilijkheidsgraad mij in de maling. Het zet mij te kakken. Nee, minstens de middelste moeilijkheidsgraad is wat ik kies, alhoewel eerlijkheid mij gebiedt te zeggen dat ook die keuze vaak wrang aanvoelt. ‘’Sander, ga je nou voor de makkelijke weg kiezen?’’ Dat is wat het duiveltje op mijn ene schouder mij influistert. ‘’Kies nu maar gewoon voor normaal, want het is al die frustratie niet waard!’’, zo beweert het engeltje op de andere schouder. Het is een dilemma dat zich telkens weer voor het spel afspeelt.

In de tijd dat ik trophies en achievements nog daadwerkelijk belangrijk vond (lees omstreeks 2010), was de keuze nog lastiger. Veel games waar je een perfecte score wilde  halen vereisten het uitspelen van het spel op de hoogste moeilijkheidsgraad. Sommige spellen bieden de mogelijkheid om tussentijds van niveau te wisselen, maar dit ging ten koste van je beloning. Nu ik geen zier meer geef om achievements en trophies hoef ik mij daar niet meer druk om te maken. Overigens zijn steeds meer ontwikkelaars ook niet meer gecharmeerd van deze trophies die zich bezighouden met moeilijkheidsgraden.

Natuurlijk ben je als speler beter in het ene genre dan in het andere. Dat bepaalt ook hoe hoog je de lat legt. Een Total War: Warhammer moet ik niet op moeilijk gaan spelen. Uncharted daarentegen speel ik wel op de hoogste moeilijkheidsgraad, terwijl dat soort verhalende spellen mij steeds vaker aan het twijfelen brengen. Neem God of War, dat ik met een hoge moeilijkheidsgraad heb voltooid. Het heeft mij bij de nodige momenten best wel wat tijd gekost om er voorbij te komen. De vraag is of het ten koste is gegaan van de algehele ervaring. Tuurlijk, het gaf voldoening toen ik een grote trol naar de grond wist te werken na tien pogingen, maar ik zat niet zo aan het verhaal gekluisterd als wanneer dit gevecht iets vloeiender was verlopen. Frustratie kan de overhand nemen, waardoor je een spel niet beleeft zoals de bedoeling was van de ontwikkelaar. Steeds meer spellen leveren filmische ervaringen en hoe vervelend is het als je twee weken vastzit in dezelfde scene, terwijl je de mogelijkheid hebt om er vloeiend doorheen te gaan?

Inmiddels doe ik steeds vaker pogingen om mijn bewijsdrang uit te schakelen en spellen niet te moeilijk in te starten. Het is een keuze die te maken heeft met tijd, motivatie en de algehele ervaring. Ik weiger nog tijden vast te zitten in een scène waarin legio vijanden op mij af =stormen, net als dat ik weiger mijn principes helemaal overboord te gooien en op easy te spelen. Wellicht is het dan toch een kwestie van wikken en wegen per spel. Oh god, daar gaan we weer…