Elke bubbel barst echter en door torenhoge inflatie, aangewakkerd door de kale klootviool uit het oosten, vreest men nu voor een recessie. Officieel is die er nog niet, maar bedrijven in de techsector nemen alvast voorzorgsmaatregelen. Alleen verschillen die heel erg tussen bedrijven.
Geld moet rollen
Het nieuws dat grote bedrijven als Meta (Facebook), Microsoft / Xbox, Google en Amazon tienduizenden werknemers de laan uitstuurden, waren in afgelopen weken niet te missen. Er werd schande gesproken, er was paniek en men vreesde voor wat ging komen. Geheel begrijpelijk. Ikzelf heb twee keer een ontslag te verduren gekregen en het is oprecht slopend voor je mentale welzijn, daar het voelt alsof je een familielid bent verloren. Zelfs al doe je het werk niet voor je plezier, je bent er alsnog een aanzienlijk deel van je leven, waardoor het er een integraal onderdeel van uitmaakt.
Commentaar wat ik vaak op dergelijk nieuws las, was dat het niet nodig was om de mensen te ontslaan. Giganten zoals hierboven genoemd, hebben genoeg geld achter de hand om deze dalperiode te overbruggen zonder te snijden in het personeelsbestand, waardoor ze niemands leven hoefden te ontwrichten. Heel zwart-wit gezien is dit waar. Echter, waar al deze bedrijven aan het eind van de dag naar streven, is een zo groot mogelijke winst. Als het personeel dat in de komende tijd minder ingezet kan worden kan lossnijden om de cijfers op te vijzelen, zullen ze dit in de meeste gevallen doen. Je kunt het ze ook nog niet kwalijk nemen. Het zijn de aandeelprijzen en dus het hele bedrijf die anders gaan lijden onder de minder rooskleurige cijfers, hetgeen soms nog veel meer banen in gevaar brengt.
Waar twee vechten…
Werknemers treffen hiervoor eveneens blaam. Want net zoals de werkgever zijn personeel vaak ziet als een bron van arbeid om vrij in te zetten, behandelt menig werknemer zijn baas als een zak centen. Waar ik dit vaak zie, is in de IT. Een groot deel van mijn vrienden werkt in deze branche en is in de luxepositie dat banen voor het oprapen liggen, vooral als je een gewilde specialisatie hebt zoals network engineer. Het verloop bij hun werkgevers is enorm. Niet vanwege ontslagen, maar omdat de werknemers telkens weer groenere oorden op gaan zoeken om zo snel mogelijk aan hun prijsplafond te komen. Ook zij staan volledig in hun recht, maar hebben dan geen recht meer van spreken wanneer zij de eerste zijn die op straat komen te staan bij een reorganisatie. Loyaliteit moet immers van beide kanten komen.
Mijn contacten in Amerika zijn beperkt tot professionele relaties in de game-industrie, dus ik kan daar geen persoonlijke anekdotes geven, maar naar het schijnt is de situatie daar nog extremer. Bedrijven buitelden over elkaar heen om personeel te kapen en binnen te houden en strooiden hierbij met hoge salarissen, luxe entertainmentruimtes en verkorte werkdagen. Investeringen die terugverdiend moeten worden en waarvoor personeel moet bloeden als het niet gebeurt. De riem wordt aangetrokken, zodat er meer geld binnen komt rollen dan naar buiten gaat.
Hoe anders
Dit fenomeen besprak ik recent met een goede vriend uit Japan, nadat een gedeelde kennis bij een dergelijke reorganisatie ook zijn baan was verloren. Dat was echter het enige voorbeeld wat hij daarvan kende. Dit verbaasde me. Hij is immers ook een journalist en zou dus in ieder geval iets hierover moeten hebben meegekregen. Toen ik dit zei stuurde hij me echter bericht na bericht over Japanse bedrijven die niet enkel geen mensen ontsloegen, maar ze zelfs een hart onder de riem staken met substantiële loonsverhogingen.
SEGA heeft personeel een loonsverhoging van 30% voorgehouden, terwijl Nintendo er 10% bovenop gooit na meerdere verhogingen afgelopen jaar. Capcom gaf vorig jaar al 30% extra, terwijl BANDAI NAMCO koos voor een harde verhoging die niet procentueel werd berekend. En dit zijn slechts enkele voorbeelden van bedrijven die we hier in het Westen ook kennen. Kleinere namen volgen massaal in hun kielzog.
Wil ik hiermee zeggen dat Japan het zoveel beter doet dan het Westen? Nah, absoluut niet. Ik mag dan wel een Japanofiel zijn, maar ik ben me zeer bewust van de absurde werkcultuur van dat land. Sommige werknemers hebben daardoor al dertig jaar geen substantiële loonsverhoging gehad, maar blijven toch voor dezelfde baas werken. Wat ik wil doen, is kijken waar dit verschil vandaan komt. Waarom zien we bijna tegenovergestelde responses?
Wa
In essentie is dit terug te voeren naar het concept van Wa, hetgeen je kunt interpreteren als harmonie. Een Japanner zal niet snel dreigen met opstappen of keihard onderhandelen over loon of secundaire voorwaarden. Het is gewoon niet hoe het volk ineen zit. Onder Wa probeert iedereen om zo min mogelijk wrijving te veroorzaken, zodat anderen dat ook niet voor jou doen. Hierdoor kun je misschien niet alles doen wat je graag zou willen, maar ervaar je ook geen overlast doordat anderen hetzelfde doen.
Met deze mindset blijft een werknemer in Japan niet zelden zijn hele leven bij dezelfde baas, al beginnen jongere generaties hier zich wel van los te weken. En diezelfde baas voelt zich hierdoor ook niet gedwongen om ze hoe dan ook binnen te houden, met als gevolg een status quo die behouden blijft. Vanuit ons Westers oogpunt is dat een negatief iets, want het remt de groei die we met zijn allen zo graag zien. Maar nu zien we de tegenhanger ervan.
De Japanse werkgever zal niet toegeven aan druk om werknemers koste wat kost te behouden. Tegelijkertijd zal het echter ook niet die werknemers laten bezwijken onder de druk van factoren waar ze geen invloed op hadden. Een door Poetin aangewakkerde inflatie zorgt voor zorgen en wrijving bij de werknemers die zo hard hun best hebben gedaan om in harmonie te blijven en de werkgevers zijn nu in grote getale bereid gebleken om deze plooien glad te strijken. Immers wil ook hij de harmonie behouden.
Disclaimer
Natuurlijk is dit alles een enorme generalisatie van zaken. Niet elk bedrijf heeft om dezelfde reden ontslagrondes gehouden of juist met geld gesmeten, noch is het ene ontslag hetzelfde als de ander. Concepten als Wa en de aandelenbeurs zijn versimpeld om de begrijpbaarheid te vergroten en hier dieper in duiken, wordt een boekwerk op zichzelf. Mijn doel is dan ook niet om te (ver)oordelen, maar om eens globaal te kijken waarom we zo’n ontzettend verschillende berichten moeten schrijven over hetzelfde onderwerp, afhankelijk van waar het bedrijf gevestigd is. Persoonlijk vond ik dat namelijk erg interessant.
