Opiniestuk: Microsoft bevindt zich op glad ijs met Xbox Game Pass-plannen

In 2013 kondigde Microsoft de Xbox One aan. Deze opvolger van de Xbox 360 moest het centrale apparaat van elke huiskamer worden en zou de game-industrie naar een nieuw tijdperk van digitale media, makkelijke toegang en multi-tasking leiden. Microsoft beloofde gouden bergen met family sharing, spelen zonder disc en besturing via stemcommando’s, die gamen zoals we het kenden zouden revolutioneren. In de praktijk bleek het echter niet zo te lopen.

Gamers bleken nogal gewoontedieren te zijn, die niet zaten te wachten op de toekomst van Microsoft. Met name het nieuwe digitale beleid, dat een connectie eens per 24 uur vereiste, en het bemoeilijken van de tweedehands verkoop schoot veel gamers in het verkeerde keelgat, terwijl de wel erg nieuwsgierige Kinect die in eerste instantie verplicht was veel privacy-bezwaren opleverde.

De backlash vanuit de community, maar ook prominente outlets zoals GameSpot, was zo fel, dat Microsoft zich genoodzaakt zag veel van diens grote plannen terug te draaien. Volgens sommige is dit eeuwig zonde en hebben we hiermee ontwikkeling tegengehouden, maar de consensus van de meeste gamers is dat dit de enige goede zet was die Microsoft had kunnen maken. Het is dan ook bijzonder gewaagd dat Microsoft met Xbox Game Pass wederom probeert om de trendzetter te zijn.

Nu is het streamen van games in een Netflix-achtig model natuurlijk niets nieuws. Sony doet het al met PlayStation Now en op pc zijn al jaren vergelijkbare diensten beschikbaar om allerlei games te spelen. PS Now en die diensten bieden echter zelden tot nooit games vanaf de releaseday aan, omdat uitgevers niet in hun eigen winst willen snijden. Tegelijkertijd zorgt dit er echter ook voor dat streamingdiensten in hun huidige vorm geen degelijk alternatief kunnen vormen voor retailgames en digital downloads. En daar wilt Microsoft verandering in brengen.

Aan het begin van deze week kondigde de techgigant aan dat met ingang van maart first-party titels vanaf dag één beschikbaar zijn voor Xbox Game Pass-bezitters. Dat is niet enkel goed nieuws voor abonnees, maar het is ook een teken dat Microsoft veel vertrouwen heeft in die service en er een toekomst in ziet, hetgeen ook al uit eerdere uitspraken van onder andere Phil Spencer bleek. Maar tegelijkertijd zijn die uitspraken ook reden tot zorg. Met name Spencers uitspraak dat ‘’Microsoft hoogstwaarschijnlijk in de komende drie jaar een streaming service gaat introduceren die geen console behoeft voor sommige soorten content’’, is namelijk een gevaarlijke.

Als we kijken naar de tijdspanne die Spencer aangeeft in zijn uitspraak, zou deze streaming service zo rond 2020 á 2021 moeten verschijnen, dezelfde periode als waarin analisten de volgende generatie consoles verwachten. Toeval? Misschien, maar het is hoogst onwaarschijnlijk. Microsoft is niet een bedrijf dat dingen aan het toeval overlaat. De kans is dan ook groot dat deze streamingservice de Xbox 4 (deels) moet gaan vervangen. En als dat zo is, is het maar moeilijk om geen parallellen te trekken met de pre-launch-situatie van de Xbox One.

Gamers waren anno 2013 niet gelukkig met Microsofts plannen, omdat het kopen van licenties niet voelde alsof je daadwerkelijk de eigenaar bent van een product; een argument dat niet geheel standhoudt in het geval een streaming-dienst, maar in ieder geval genoeg raakvlakken heeft om het te benoemen. Want bij deze mogelijke opvolger van Xbox Game Pass bezit je feitelijk niets. Je neemt een dienst af die je toegang geeft tot producten, vergelijkbaar met Netflix, maar hebt dit enkel in bruikleen tot je stopt met betalen. Als een uitgever bovendien besluit om een game van de dienst af te trekken, is er maar weinig wat je daaraan kunt doen. Je hebt immers geen lokale kopie om de game mee verder te spelen. Je save file is dus foetsie, evenals geld dat je eventueel in bijvoorbeeld loot boxes hebt gestopt.

Het andere, wellicht nog grotere, bezwaar is het feit dat streaming een stabiele, snelle internetverbinding vereist, vooral bij de zwaardere games. En dat is een luxe die niet iedereen zich kan en / of wil permitteren. Bovendien zijn er landen waar mensen slechts een beperkte hoeveelheid data krijgen per maand. Wil je dat er werkelijk doorheen blazen met een boss fight dat je maar opnieuw blijft spelen omdat je er maar niet langskomt? En wat nu als je provider platligt of als Microsoft onderhoud heeft of wederom slachtoffer wordt van een DDoS-aanval? Waar ga je dan heen om te gamen? Terug naar je Xbox One, dezelfde console die jaren geleden tegen exact dezelfde problemen aan liep?

Bovenstaande dilemma’s zijn exact waarom ik stel dat Microsoft zich op glad ijs bevindt. De bezwaren die gamers jaren geleden hadden en die Microsoft dwongen op een pas op de plaats te maken, zijn met een streamingdienst die een console vervangt nog steeds aanwezig. Sterker nog: het gaat er nog verder tegenin. De vraag is echter wat Xbox nu precies van plan is.

Als de opvolger van Xbox Game Pass een alternatief wordt voor een console, waarbij je dus bewust een keuze maakt om bovengenoemde bezwaren te accepteren, maar die niet vervangt, dan zal het allemaal niet zo’n vaart gaan lopen. Tenminste, zolang als dat de streamers geen exclusieve voordelen krijgen zoals early access of extra content.

Vervangt Xbox Game Pass V2 echter de volgende Xbox (gedeeltelijk), dan is de kans groot dat de geschiedenis zich herhaalt. Gamers lijken nog altijd niet happig op een toekomst in de cloud en tillen nog altijd zwaar aan het daadwerkelijk bezitten van iets. Het is te hopen dat Microsoft zich dat goed realiseert. Revolutie is iets dat niet afgedwongen kan worden en gamers hebben recent met de loot box-ophef bewezen dat ze bereid zijn om te vechten voor waar ze voor staan en uitgevers of games genadeloos hard af te straffen als ze de ongeschreven regels overtreden.

Microsoft bevindt zich nu op het hele dunne randje tussen de twee kampen in, een gedemilitariseerde zone vanwaar het beide kanten op kan gaan. En het is te hopen dat het het juiste pad kiest. De impact van de fouten met de Xbox One is immers nog altijd te voelen, ook al is het enorm afgezwakt. Een dergelijke klap kan zelfs Microsoft zich geen tweede keer permitteren.