Column: Microsoft is Xboxs grootste probleem

Ik ben de eerste die het toe zal geven: ik ben niet de grootste fan van Xbox. Deels is dit omdat het type games dat ik graag speel veelal niet op de Amerikaanse consoles verschijnt, maar ook omdat ik niet gek ben van de consoles zelf. Ooit wel. De originele Xbox heeft meer actie gezien dan mijn PlayStation 2 dankzij Soul Calibur II, Halo en Dead or Alive en opvolger Xbox 360 werd pas vergezeld door een PlayStation 3 toen het aantal JRPG’s dat aan me voorbijging te groot werd. De Xbox One zag echter relatief weinig actie en de Xbox Series X, welke sinds dag één in mijn huis staat, heeft in al die jaren maar één game gespeeld.

Dit alles zeg ik om te illustreren dat ik geen Sony fanboy ben. Ik speel games om games te spelen en wie de fabrikant van de console is, vind ik persoonlijk niet zo spannend. Toch wordt de vraag ‘’voor welke console wil je de review key?’’ al jaren steevast beantwoord met PlayStation. En met de koers die men lijkt te gaan varen, zie ik dat niet meer veranderen.

Járen geleden gaf ik al eens te kennen dat ik mijn bedenkingen had bij de strategie van Xbox en dan met name met betrekking tot Game Pass. Ik was bang dat men zich er hopeloos op vast zou klampen en uit het oog zou verliezen wat gamers nu daadwerkelijk willen. Het succes nadien en de optie om te kiezen tussen Series S en Series X nam deze zorgen weg, maar deze maand kwam ze met rente terug. Xbox lijkt de weg kwijt en het is allemaal de schuld van Microsoft.

Buiten een redacteur voor GameQuarter, werk ik ook als een IT professional, waardoor ik voortdurend bezig ben met de producten van Microsoft. Natuurlijk Windows en Office, maar ook hun vele cloud-oplossingen voor bedrijven en de daaraan verbonden diensten die ze bieden. Diensten welke ze maar blijven uitbreiden, zodat Microsoft het all-in-one-portaal wordt voor al jouw IT-behoeftes, zodat je niet enkel aan ze gebonden wordt, maar vooral ook maandelijks blijft betalen.

Deze denkwijze. Dit servicemodel. Een dergelijke strategie. Dat is wat ik recentelijk ook heel erg begin te voelen bij Xbox. Na de acquisitie van Activision Blizzard King voor een slordige 69 miljard dollar (nice), is de gaming-divisie van Microsoft opeens vele malen relevanter en vele malen duurder geworden. Het is dan ook niet ondenkbaar dat Microsoft met het oog hierop de ketting om Phil Spencers nek aanhaalt en dat Satya Nadella zijn invloed laat merken. Niet door Xbox te versterken of ondersteunen, maar door Xbox in het gareel te krijgen. Niet als een game-bedrijf, maar als een onderdeel van zijn tech-imperium.

Dit is wat mij betreft de crux van het probleem. Games maken is natuurlijk een bedrijfsmatig iets, maar het is ook een creatieve onderneming. Creativiteit is risico’s nemen, experimenteren en handelen op gevoel. Dingen die een Microsoft vreemd zijn. Het is dezelfde reden waarom het gaming-avontuur van Amazon maar niet van de grond kwam. Creativiteit laat zich niet vangen in cijfers en grafieken, en het najagen van trends is iets wat met de lange development cycles enkel betekent dat je hooguit de kruimels van de grond kunt eten als je niet een nieuwe standaard weet te zetten.

De ogenschijnlijke ingreep van Microsoft is geen vreemde als je ziet hoe de consoles al vier generaties het onderspit delven, vooral nu ook de ooit nog spectaculaire groei van Xbox Game Pass stagneert. Logisch gezien is het zelfs onvermijdelijk. Als Microsoft echter niet bijstuurt, maar aan het roer gaat staan, zie ik de toekomst somber in. Microsoft geeft immers geen ene moer om de games, maar enkel om de inkomsten die ze genereren. Het liefste maandelijks met een voorspelbaar patroon, zoals Xbox Game Pass al biedt. Het enige probleem is dat Game Pass in zijn huidige staat niet houdbaar is. Zelfs Phil Spencer gaf dit afgelopen jaar al toe, toen hij aangaf dat Xbox wel eens de brui eraan zou kunnen geven als de groei niet snel genoeg zou zijn. Cijfers die de rondte doen en min of meer bevestigd zijn door stukken uit de rechtszaak met de FTC, hebben het over 100.000.000 abonnees in 2027. Voor context: begin dit jaar zat het aantal rond de 35.000.000, waar het al even blijft steken.

Deze 100.000.000 waren bovendien nodig vóór de overname van ABK. Hoewel geen betrouwbare bron, zegt voormalig Sony COO Shawn Layden dat hij verwacht dat het model nu pas rendabel zal zijn bij 500.000.000 gebruikers, gezien de budgetten die grote games nu nodig hebben. Dit aantal lijkt een beetje uit de lucht gegrepen, maar zelfs als het in werkelijkheid de helft is, is dit, laten we eerlijk zijn, op dit moment niet eens meer een droom te noemen.

Mijn persoonlijke verwachting is dan ook dat er drie scenario’s zijn. De eerste is dat Microsoft over een jaar of drie naar de cijfers kijkt en Xbox achter Tango Gameworks aanstuurt, de IP’s verkoopt om verlies te reduceren en probeert om de Xbox Game Pass als onderdeel van zijn Azure cloud-oplossing aan te bieden aan bedrijven als Nintendo en Sony.

Optie twee is dat Xbox Game Pass wordt omgedoopt tot Microsoft Game Pass en dat Xbox in de voetstappen van SEGA treedt. Het wordt een third-party publisher die hiernaast een dienst aanbiedt met diens eigen games en die van anderen, maar niet meer dealt met consoles en exclusiviteit, waardoor het zijn producten aan zoveel mogelijk bedrijven kan slijten.

Optie drie is dat Microsoft besluit dat de beloftes van Xbox niet meer waar kunnen gemaakt worden. Hoewel sommige titels nog steeds op Day One verschijnen op Game Pass, zullen dingen als Call of Duty en The Elder Scrolls losse aankopen worden op alle platformen, die het op de verwachtingen achterlopende Game Pass compenseren, dat hiermee meer in lijn komt met de eerdere doelstellingen van 100.000.000. Het zal nog steeds proberen mensen naar de dienst te lokken, onder andere door de games op den duur wel toe te voegen of een duurdere versie te bieden die dergelijke releases wél heeft, maar gaat eerst zorgen dat het diens investeringen terugverdient. Ook in dit scenario zijn de cijfers immers het belangrijkste. Het blijft Microsoft.