Special: Pac-Man: Birth of an Icon

Met het boek Pac-Man: Birth of an Icon [te koop via Cook and Becker] hebben de schrijvers Arjan Terpstra en Tim Lapetino een imposant document gecreëerd over één van de grootste game-iconen ter wereld. Ga maar na, iedereen kent het gele happertje wat achterna wordt gezeten door vier spoken, tot hij middels het eten van een grote stip wraak kan nemen. Een simpel concept waar heel veel verhalen over te delen zijn. Nu voorgoed opgeslagen in een draagbaar museum.

Mechanisch amusement wordt langzaam vervangen door elektronische arcadekasten. De videogame doet zijn entree. Een bedrijf dat midden in deze omschakeling zit, is Namco. We volgen dit bedrijf tijdens de zoektocht in deze nieuwe wereld. Een uitgeverslicentie met Atari loopt niet helemaal zoals gepland, maar biedt wel een voedingsbodem om zelf stappen te zetten in de gamingbranche. Stappen die uiteindelijk leiden tot de geboorte van Puck Man.

Niet alleen volg je op macroniveau de tijdsgeest waarin onze puntenverorberaar werd geboren. Ook zoomt het boek in op detailniveau bij ontwerpbeslissingen. Zo wordt gemeld dat een aanpassing op het allerlaatste moment in de ontwikkelcyclus een groot verschil heeft gemaakt voor de beleving van de game. Ook wordt duidelijk dat de spookjes niet alleen in kleur van elkaar verschillen. Zoomen we weer iets uit, dan worden we meegenomen in de reis die Puck Man maakt richting Amerika. Een wedergeboorte tot Pac-Man is het gevolg. Door uitgever en ontwikkelaar Midway wordt de mascotte geadopteerd en groeit deze uit tot een waar fenomeen. De Pac-Man fever wordt een feit.

De samenstelling van dit boek is erg prettig. De tekst leidt je door de gangen van het museum heen waarbij het gebruikte beeldmateriaal de woorden tot leven brengen. Er wordt gebruik gemaakt van voldoende anekdotes en persoonlijke verhalen van betrokkenen om niet te vervallen in een abstracte geschiedenisles. Als ik begin te lezen, wil ik blijven lezen. Er is vaart, zonder het oog voor detail te verliezen. Dit kom je ook tegen in de foto’s en afbeeldingen, welke meer dan eens je blik weten te vangen. Tel hierbij op dat sommige foto’s met één enkel detail hele bladzijdes in beslag nemen. Een opmerkelijk detail wat in kunstzinnig opzicht intrigerend werkt.

Het forse (315mm x 250mm) en stevig gebonden boek telt 335 volledig gekleurde pagina’s die eveneens op stevig papier geprint zijn. Het beeldmateriaal is met zorg geprint en wisselt de tekst op speelse wijze af. Er wordt gebruik gemaakt van een goed leesbare en uitnodigend lettertype. Lange teksten worden onderbroken door citaten en/of tussenkopjes om de leesbaarheid te vergroten. De gebruikte taal is toegankelijk en wijkt nooit ver van de gekozen bronnen af. Daar waar het Japans anders kan impliceren, worden de toegevoegde engelse woorden tussen haken geplaatst om de oorsprong geen geweld aan te doen.

Helemaal achterin het boek wachten nog een paar leuke extraatjes. De volledige Gameology van de gele dummy is opgenomen. Van webgames tot officiële cameos, alles is terug te vinden. Daarnaast zijn er nog een aantal bladzijdes gewijd aan de Westerse vertaling van Toru Iwatani’s “Pac-Man’s Game Study Manual” uit 2005. De ontwerper van Pac-Man. In dit van oorsprong Japanse boekwerk doet Iwatani vanuit zijn perspectief de geschiedenis uit de doeken.

Ik ben enorm positief over dit lijvige werk van Terpstra en Lapetino en zou het elke gamer met een beetje interesse in de oorsprong van gaming en zijn iconen aan willen raden. Er wordt wel een struikelblok opgeworpen voor de geïnteresseerde, het prijskaartje is stevig. Maar als je eenmaal het boek in handen hebt, snap je waar deze kosten vandaan komen. Het is meer dan een verhandeling over de levende waka-waka, het beschrijft een tijdperk en de invloed van gaming hierop. De ontstaansgeschiedenis van het allereerste icoon.

Mocht je echt een collectors-item in de kast willen, dan is er de optie om voor de gelimiteerde ‘Deluxe Edition’ te gaan. Hier ontvang je naast het boek ook een LP-single met hierop  een heruitgave van “Pac-Man Fever”, het nummer van Buckner & Garcia dat centraal stond tijdens de hoogtijdagen van deze game. De single kent ook een B-kant, waarop Buckner het nummer zelf van commentaar voorziet. Ook is er een traditionele Pac-Man-arcademunt meeverpakt. Van deze munt zijn er slechts 2.000 in omloop. Single en munt bevinden zich in een rode hoes met hierop de ogen van Blinky (het rode spookje).

De hoes van single en munt zit samen met het boek verpakt in een slipcase. Deze toont ons op de achterkant het speelveld waarbij Pac-Man de spoken in hun blauwe vorm opjaagt. De voorkant bevat één van de bekendste glitches uit gaming-historie: Map 256. Wederom een gewaagde kunstige keuze in de vormgeving van het product. Boek, single en slipcase verdwijnen vervolgens weer in een grotere gele hoes die door zijn vorm geen andere associaties kan oproepen dan het gaming icoon zelf. Hier valt een detail op, wat mij pas door dit boek is doorgedrongen: de ogen van ons gele dikbuikje zijn een representatie van hemzelf.