De naam Deus Ex roept meteen een hele resem verwachtingen in het leven. Het was een van de eerste games die verschillende genres combineerde tot een geheel dat voor elk wat wils in huis had. Het aanbod aan speelstijlen en keuzes is nog steeds ongeëvenaard, allerminst door de officiële sequel, Deus Ex: Invisible War. En dan krijgen we tien jaar later Deus Ex: Human Revolution op ons bord. Heeft Eidos Montréal in de afwezigheid van Warren Spector diens visie eer aangedaan?
Human Revolution speelt zich af een kwarteeuw voor JC Denton een voet op Liberty Island zet in Deus Ex. Nanotechnologie bestaat enkel in theorie en de focus ligt eerder op mechanische vervangingen en aanpassingen van het lichaam. De maatschappij is hierover verdeeld: sommigen zien het als de volgende stap in de menselijke evolutie, terwijl anderen het menselijk lichaam liever puur en onaangetast laten.
Het hoofdpersonage in Human Revolution, Adam Jensen, bezit geen uitgesproken mening over de zaak, maar daar komt verandering in wanneer het bedrijf waarvoor hij werkt aangevallen wordt door onbekende troepen. Jensen raakt hierbij zwaargewond en de enige manier om zijn leven te redden is door zelf mechanische aanpassingen te ondergaan. Met die situatie als uitgangspunt is het aan jou om uit te zoeken wie achter de aanval zit en waarom. Gaandeweg komt een grootschalig complot aan het licht, en je zal hierin tegen wil en dank een zware rol spelen.
Het is moeilijk om Human Revolution niet in functie van zijn iconische voorganger te beoordelen, en Eidos Montréal kreeg tijdens de ontwikkeling een gelijksoortig dilemma voorgeschoteld. Hoe de fervente Deus Ex fanaten gerust te stellen zonder het brede publiek te vervreemden? Het huidige klimaat in de industrie stelt immers hoge eisen alvorens een game (commercieel) levensvatbaar is. Human Revolution slaagt er echter in om zich op beide fronten met verve te bewijzen.
De kerngedachte van Deus Ex is de speler alle vrijheid en middelen geven om zelf te kiezen hoe hij of zij obstakels aanpakt. Die gedachte wordt in Human Revolution hoog in het vaandel gehouden, en dat begint met de mogelijkheid om Jensen naar believen aan te passen. Bovenop de mechanische aanpassingen waar hij mee begint, kunnen er nieuwe aangekocht worden door experience points (XP) op te doen. Afhankelijk van precies welke aanpassingen je kiest, kan elke missie op verscheidene manieren aangepakt worden. Ook de opmaak van de levels speelt hierin een rol, maar daarover later meer.
Er zijn vier specifieke specialisatietakken: action (iedereen overhoop schieten), stealth (ongezien binnenglippen), social (praat je uit de situatie) en hacking (beveiligingssystemen naar je hand zetten). Die takken zijn niet onverenigbaar: praat gerust je weg ergens binnen om daarna iedereen uit te moorden. Het is onmogelijk om ál deze takken volledig uit te werken in een enkele spelbeurt, wat de herspeelbaarheid en variëteit ten goede komt. Wat wel opvalt is dat de stealth aanpak aanzienlijk meer XP opbrengt, en wie zich volledig op deze tak toelegt zal zich betrappen op het aankopen van minder broodnodige aanpassingen omdat de belangrijkste al snel volledig zijn uitgewerkt (temeer omdat vrijwel élke actie XP oplevert).
Human Revolution wenst zich natuurlijk ook bij de huidige generatie van games aan te sluiten, en daarom vinden we ook o.a. een coversysteem terug. Dit systeem kreeg nogal wat kritiek te verwerken toen het werd aangekondigd, maar de praktijk doet blijken dat het volstrekt niet in de weg zit, zelfs niet met een overschakeling naar een derde persoonsperspectief. Integendeel, het is een welkome toevoeging die onontbeerlijk is voor zowel de action als de stealth aanpak. Meestal zorgt een coversysteem ervoor dat de levels een vrij artificieel en utilitair uiterlijk bekomen om ervoor te zorgen dat er altijd genoeg dekking is. In Human Revolution is dat allesbehalve het geval.
De levels zijn uiterst gedetailleerd en voelen zelden aan als zijnde specifiek ontworpen voor vlotte gameplay. Elke omgeving houdt steek buiten de game logica om en laat uitschijnen dat ze wel degelijk leefbaar is. Vooral de hub levels in Detroit en Hengsha zijn een verademing om los in rond te wandelen en alles te ontdekken. Zoals het een Deus Ex game betaamt, bevat elk level ook meerdere paden en mogelijkheden om ze te doorkruisen. Sommige paden zijn enkel beschikbaar voor wie Jensen op een bepaalde manier heeft aangepast, maar nooit word je verplicht om er eentje te maken enkel en alleen om de uitgang te bereiken.
Wel, bijna nooit. Human Revolution bevat namelijk vier eindgevechten die alleen via brute kracht gewonnen kunnen worden. Deze staan zo ver verwijderd van de kerngedachte van Deus Ex dat het lijkt alsof een ander ontwikkelingsteam zich hierover gebogen heeft. Vooral omdat de rest van Human Revolution laat blijken dat alle elementen naadloos op elkaar ingespeeld zijn, steken deze eindgevechten pijnlijk af. Veel interessanter zijn enkele "praatgevechten" waarbij je een bepaald personage moet overtuigen van een standpunt.
Het thema van transhumanisme ligt aan de basis van de volledige Human Revolution ervaring. De verhaallijn en mogelijke aanpassingen vertrekken allemaal van die grondlegging, maar het is vooral de visuele stijl die gretig gebruik maakt van het thema middels een renaissance-achtige invloed. De game legt zich sterk toe op een kleurenpalet dat bestaat uit sterke tinten van goud en zwart, en ook de stijl van meerdere personages sluit hierbij aan. Zo ondersteunt en voedt de art direction alle andere aspecten van Human Revolution. Net daarom is de stilistische aanpak die hier gehanteerd wordt veel intrigerender dan een poging tot overdreven realisme.
Grafisch gezien scheren echter de gelaatsuitdrukkingen en lipsynchronisatie van de personages niet dezelfde toppen als de rest. Soms lijkt het wel alsof je tegen een groep marionetten van Thunderbirds staat te praten. Daartegenover staat dan weer dat de gevechtsanimaties zeer vloeiend en levendig overkomen. Ook qua geluidsweergave blinkt Human Revolution uit. De muziek alleen al is een aparte luistersessie waard.
Conclusie
Eidos Montréal's voorliefde voor Deus Ex is voelbaar, en dat maakt van Human Revolution een game die je moet ervaren. De aangehaalde minpunten zijn uiteindelijk niet genoeg om van de overkoepelende indruk af te doen. De uitdagende en uitgebreide singleplayer ervaring is een verademing in het huidige landschap van games die zich eerder op multiplayer richten. Human Revolution verdient het om opnieuw en opnieuw gespeeld te worden.