De dagen voor de release van Persona 5 ervaarde ik als zijnde turbulent. Enerzijds had ik meer dan zin in de nieuwe game van Atlus en kon ik niet wachten tot ik de disc in mijn PlayStation 4 mocht steken. Aan de andere kant was ik echter bang teleurgesteld te worden. Persona 4: Golden heb ik herhaaldelijk verkondigd als, in mijn ogen, de beste game ooit gemaakt en dus kon het bijna niet anders dan dat Persona 5 hier niet aan zou kunnen tippen. Achteraf gezien blijkt dat te kloppen, maar het scheelt wel verdomd weinig.
In alweer de zesde Persona-game kruipen we in de huid van de zestienjarige Akira Kurusu, die net arriveert in Tokio. Als gevolg van een rechtszaak, waarin hij onterecht schuldig werd bevonden aan mishandeling, werd hij van school gestuurd in zijn eigen dorp, hetgeen een schending was van de voorwaarden van de opgelegde proeftijd. En omdat scholen in Japan over het algemeen meer bezig zijn met hun imago dan met hun studenten, moet jij als Akira noodgedwongen afreizen naar de Japanse hoofdstad, waar de enige school ligt die een student met een strafblad in huis wilt nemen.
Culture Shock
Nu kijken we hier niet al te raar op als iemand eens een keertje op de vuist gaat tijdens een verhit argument of klein opstootje. In Japan is imago en eer echter voor velen belangrijker dan zelfs familie en vrienden en dus is een tiener met een strafblad nogal een gevoelige kwestie. De man die je in huis neemt omdat hij je ouders nog wat schuldig is, maakt dan ook al vrij snel duidelijk dat hij zo min mogelijk met je van doen wil hebben.
Om het game-plezier niet te bederven zal ik niet in details treden, maar ga er maar van uit dat het je op je nieuwe school al niet veel beter af gaat. Studenten kijken je aan alsof je een ontsnapte circusattractie bent en leraren zijn je eigenlijk liever kwijt dan rijk. Dit alles valt echter in het niet bij de mysterieuze wereld die je op jouw eerste schooldag ontdekt.
Symboliek
Dankzij een vreemde app die maar op je smartphone blijft verschijnen, verandert je gloednieuwe school in een gigantisch kasteel waar een van de leraren heerst. Veel tijd om met stomheid geslagen te zijn heb je echter niet, want al snel bevind je jezelf in een benarde positie. Niet geheel verrassend ontwaak je dan een bijzondere kracht, die van Persona, en begin je langzaam maar zeker de geheimen van deze vreemde wereld te ontrafelen.
De Persona-games hebben altijd al gedraaid om de kracht van vriendschap, persoonlijke groei en fysieke manifestaties van de menselijke psyche. En Persona 5 is niet de game die deze traditie breekt. De Metaverse, de wereld waar je heen kunt reizen, krijgt namelijk vorm door de menselijke cognitie, hoe vervormd of onrealistisch deze ook is. Zo zou een baan waar je met heel veel tegenzin heengaat in jouw psyche bijvoorbeeld een martelkelder kunnen zijn om jouw lijden te illustreren.
Nog meer symboliek
Nu is het niet zo dat iedere persoon op deze aardbol een andere wereld in zijn hart verbergt. Enkel zij wiens gedachten hun beleving van de wereld compleet verstoren, raken verstrikt in de vallen van hun eigen hart en doen dingen die een weldenkend mens niet eens zou overwegen. Het is aan jou en je team om deze mensen te genezen met jullie gloednieuwe krachten en de bron van deze gedachten uit het hart weg te nemen zodat genezing kan beginnen.
Nu zit niemand echt te wachten op vreemdelingen die met je emoties aan de haal gaan en dus is de weg naar genezing letterlijk en figuurlijk een lange en zware weg. Jouw olijke groepje moet allerlei obstakels overwinnen die het hart opwerpt om zichzelf te beschermen, terwijl jullie tevens achtervolgd worden door fysieke manifestaties van menselijke emoties die in elk hart huizen. Deze Shadows zijn echter meer dan vijanden.
Op mensen met een psychologische afwijking na, ervaart ieder van ons immers dezelfde emoties, zowel positief als negatief. De balans tussen deze emoties bepaalt de vorm die jouw persona aanneemt als je in bezit komt van deze kracht, waarbij het vaak neigt naar bekende figuren die de gebruiker associeert met zijn eigen psyche. Het karakter dat jij bestuurt is echter bijzonder en kan de emoties van andere tot zich nemen.
Persona!
Door tijdens een gevecht Shadows in het nauw te drijven, kun je ze in veel gevallen dwingen tot onderhandeling. In de praktijk betekent dit een kort gesprekje, waarbij je het juiste antwoord moet kiezen om de Shadow los te breken van de persoon wiens hart je op dat moment verkent. Dit succesvol doen zal de Shadow veranderen in een persona, welke je vervolgens met je mee kunt dragen en tijdens gevechten kunt gebruiken.
Elke persona heeft zijn eigen moveset, sterkes en zwaktes, stats en persoonlijkheid en het is, met name in het begin, daarom belangrijk een diverse groep vechters achter de hand te hebben om elke situatie hoofd te kunnen bieden. En met 192 persona’s (exclusief DLC) om te bemachtigen, is er voor ieder wat wils.
Overigens betekenen 192 persona’s niet (minimaal) 192 gesprekken die je dient te voeren. Persona’s kunnen namelijk ook gefuseerd worden in een plek genaamd de Velvet Room, waardoor ze krachtige nieuwe aanvallen kunnen bemachtigen die ze anders niet zouden leren. En later ontgrendel je, afhankelijk van je social links, zelfs nog meer opties om de machtigste persona’s voor je te winnen.
By the power of friendship
Social links is het unieke persona-mechaniek dat grotendeels verantwoordelijk is voor de recente populariteit van de serie. Door tijd door te brengen met je teamgenoten en andere personen die gevoelsmatig dicht bij je staan, vormen zich banden die jouw hart versterken. Dit kan een direct gevolg hebben, zoals de dokter die je meer medicijnen onder de tafel wil verkopen, of je indirect helpen bij het fuseren van persona. Als je het goed speelt kun je zelfs een vriendin scoren, waarbij verrassend genoeg een paar hele specifieke fetishes aan bod komen. Om die te ervaren zal je echter zelf de game moeten spelen.
Deze karakterontwikkeling, in combinatie met het verhaal, worden door de meeste mensen beschouwd als het belangrijkste aspect van de Persona-serie. En in Persona 5 wordt maar weer eens duidelijk waarom. Elk van de karakters waar je een band kan vormen begint je langzaam maar zeker te vertrouwen wanneer je tijd met ze doorbrengt en toont dit op manieren die iedereen bekend zal voorkomen. Ze nodigen je (tot vervelens toe) uit om samen iets te doen, vragen om advies, gebruiken je als klaagmuur en delen hun met geheimen met je. Nu zijn er natuurlijk heel veel games die dat doen, maar Persona speelt zich af in onze wereld, met normale, alledaagse karakters.
De problemen waar ze mee zitten, zoals een vervelende collega, een droom die niet wil uitkomen en familieproblemen, zijn dan ook heel herkenbaar, waardoor je al snel echt een emotionele band met sommige gaat vormen. Het is dan ook spijtig dat speciale evenementen, zoals een dagje strand en schoolreisje, vrij karig in aantal en omvang zijn, vooral in vergelijking met de vorige game. Dat is echter slechts een kleine kanttekening bij een verder geweldig vertelsel, dat in zekere zin een statement maakt tegen de egoïstische mindset die momenteel heerst in Japan en veel Westerse landen.
Dungeon crawling
Dat het verhalende deel van de game zo populair is, en waarschijnlijk ook zal blijven, is ergens wel ironisch. De Persona-games zijn al sinds de jaren negentig dungeon crawlers waarin je flink wat tijd kwijt bent met het navigeren door de door vijanden overspoelde locaties, maar toch blijft dit aspect van de game in veruit de meeste gevallen onderbelicht. En dat terwijl Atlus veel moeite heeft gedaan om de dungeons van Persona 5 beter dan ooit te maken.
Niet enkel zijn de locaties volledig in de stijl van de belevingswereld van je doelwit; ze zijn tevens bezaaid met puzzels die je moet oplossen om verder te komen. Deze puzzels zijn nooit absurd lastig, maar sluiten altijd mooi aan op het thema van de dungeon en zorgen voor variatie tussen de gevechten door. De serie neemt hiermee dan ook afscheid van de willekeurige samengestelde kerkers van de vorige twee games en combineert dit met een sluipsysteem waarbij je, als een echte dief, zoveel mogelijk vijanden van achteren probeert te grijpen om een voordeel tijdens het gevecht te hebben. De uitzondering op deze regel is Mementos, die willekeurig wordt samengesteld door het collectieve brein van de mens en vooral dient als een plek om extra gevechten te doen mocht dat nodig zijn.
Die gevechten behoeven overigens eigenlijk maar weinig uitleg. Het is een standaard turn-based gevechtssysteem dat we al jaren kennen, met enkele kleine grapjes als groepsaanvallen eraan toegevoegd. Het is degelijk, maar het zal op zichzelf niemand overhalen om een Persona-game te proberen.
Dat ik dit ooit mocht zeggen
Als puntje bij paaltje komt is een game net zo goed als de som der delen. Elk facet van een spel weegt mee in het uiteindelijke punt dat reviewers als ikzelf eraan hangen, waarbij we letten op graphics, gameplay, verhaal en technische mankementen. Presentatie is hier ook een onderdeel van, maar wordt vaak slechts aangestipt, daar functionaliteit in deze de belangrijkste maatstaaf is. Atlus laat echter zien wat mogelijk is wanneer zowel functionaliteit als aankleding van het hoogste kaliber zijn.
Nu stel ik voorop dat mijn gevoel voor stijl, zacht uitgedrukt, niet aanwezig is. Dat zelfs ik desondanks kan zien dat de game ontzettend stijlvol is aangekleed zegt daarom wel wat. De manier waarop menu’s zijn vormgegeven, de jazzy muziek die gekozen is voor bepaalde scènes en locaties, de vele activiteiten die je kunt doen naast de social links en zelfs de manier waarop het verhaal verteld wordt –iets waar ik vanwege spoilers niet dieper op in kon gaan – zijn perfect en dragen bij aan de manier waarop jij als speler de game beleeft. Dit wordt bovendien verder versterkt door de voice acting, die zowel op Engels als Japans uitstekend klinkt. Het enige verlangen dat mijn cognitie kon beïnvloeden toen de credits over het scherm rolden was dan ook een verlangen naar meer Persona 5, want die kwam wel heel abrupt tot een einde.
Conclusie
Fans hebben lang moeten wachten op de komst van Persona 5, maar slechts een enkeling zal teleurgesteld zijn het eindresultaat. Persona 5 neemt de beste aspecten van de vorige vijf games en bundelt deze in een absurd stijlvol pakket dat overloopt van de mogelijkheden. Verwacht dan ook niet dat je een playthrough alles kunt zien wat deze game te bieden heeft en wordt blij van de gedachte dat je makkelijk tweehonderd uur kwijt kunt in deze topper van Atlus.